23 Οκτωβρίου 1989, ώρα 12 π.μ. Στον εξώστη του Κοινοβουλίου της Βουδαπέστης ο Πρόεδρος της Βουλής, Ματίας Ζούρος, κάνει την εμφάνιση του ανακοινώνοντας την ίδρυση της «Δημοκρατίας της Ουγγαρίας».
Λίγες ημέρες πριν, το Κομμουνιστικό Κόμμα της χώρας σε έκτακτο συνέδριο αυτοδιαλύθηκε και στη θέση του ιδρύθηκε το «Ουγγρικό Σοσιαλιστικό Κόμμα». Με λίγα λόγια, στις 23 Οκτωβρίου του 1989 ο Κομμουνισμός έπεσε στην Ουγγαρία.
Χιλιάδες Ούγγροι ξεχύθηκαν στους δρόμους τραγουδώντας για το τέλος της δικής τους δικτατορίας, όπως συνήθιζαν να την αποκαλούν. Μία μαύρη σελίδα στην ιστορία της χώρας είχε φτάσει στο τέλος της.. μία σελίδα που οι περισσότεροι ήθελαν γρήγορα να αφήσουν πίσω.
Όμως κατά το προηγούμενο καθεστώς που κράτησε 70 ολόκληρα χρόνια, γιγαντιαία αγάλματα κομμουνιστών ηγετών σηκώθηκαν σε κάθε μεγάλη πλατεία της Βουδαπέστης και της υπόλοιπης χώρας. Αγάλματα που δεν μπορούσαν να περάσουν απαρατήρητα.. που δεν θα άφηναν τους Ούγγρους να ξεχάσουν.
Statue Park: Το Πάρκο των Αγαλμάτων
«Μία ιστορική έκθεση που παρουσιάζει τα αγάλματα της κομμουνιστικής εποχής. Έργα τέχνης που απομακρύνθηκαν από τους δρόμους της Βουδαπέστης, ακολουθώντας την πτώση του Κομμουνισμού το 1989-90. Μνημεία της "Ουγγρικής- Σοβιετικής Φιλίας" και της "Απελευθέρωσης", αγάλματα διάσημων προσωπικοτήτων του εργατικού κινήματος, μαζί με γιγαντιαία έργα των Lenin, Marx, Engels, Dimitrov, Ostapenko, Bela Kun και άλλων[...]»
Πήρα τα παραπάνω λόγια αυτούσια από ένα από τα λιγοστά διαφημιστικά φυλλάδια που έχουν μοιραστεί ποτέ για αυτό το «απαγορευμένο» πάρκο, το οποίο δεν διαφημίστηκε παρά λιγοστές φορές στο παρελθόν. Και όμως, κρύβει κάτι πραγματικά σπάνιο και «απαγορευμένο»: δεκάδες κομμουνιστικά αγάλματα από τους δρόμους της πόλης έχουν συγκεντρωθεί εκεί μετά την πτώση του κομμουνισμού.
Κατασκευάστηκε το 1992- 93 από τον Ούγγρο αρχιτέκτονα Akos Eleod, για λογαριασμό του Ουγγρικού κράτους, και άνοιξε για πρώτη φορά στις 29 Ιουνίου του 1993, στη 2η επέτειο της αποχώρησης των Ρωσικών στρατευμάτων από την Ουγγαρία.
Εξ’ αρχής, η λειτουργία του πάρκου αντιμετώπισε προβλήματα. Πως δεν θα μπορούσε άλλωστε; Σε μία χώρα με νωπές τις μνήμες ενός καταπιεστικού κομμουνιστικού καθεστώτος, έπρεπε να σεβαστεί και τις δύο πλευρές: αυτούς που ζημιώθηκαν ανεπανόρθωτα από το καθεστώς και αυτούς που το υποστήριξαν με τη ζωή τους. Έτσι, δεν έπρεπε να μετατραπεί σε ένα χώρο ειρωνείας προς τους μεν, αλλά ούτε και σε ένα χώρο κομμουνιστικής προπαγάνδας για τους δε. Γι’ αυτό και ουδέποτε επιτράπηκαν στο εσωτερικό του εκδηλώσεις πολιτικών κομμάτων ή κινημάτων, αλλά ούτε τελετές μνήμης προς τους απελθόντες κομμουνιστές ηγέτες.
Τελικά, κατάφερε να επιζήσει και σήμερα πλέον δέχεται περισσότερους από 40.000 επισκέπτες κάθε χρόνο, Ούγγρους και ξένους, νοσταλγούς του κομμουνιστικού καθεστώτος, αλλά και ανθρώπους που θέλουν να γνωρίσουν μία μαύρη και τόσο θολή σελίδα στην ιστορία της ανθρωπότητας.. μία σελίδα που οι μεγαλύτεροι έχουν πάψει να διηγούνται.
Οι 42 Κόκκινοι Γίγαντες του Παρελθόντος
«Το πάρκο αυτό είναι ένα πολύ λεπτό ζήτημα[…] Μιλάει για τη δικτατορία, αλλά την ίδια στιγμή μιλάει και για τη δημοκρατία. Άλλωστε, μόνο η δημοκρατία μπορεί να μας δώσει την ευκαιρία να σκεφτούμε ελεύθερα για τη δικτατορία. Ή για την ίδια τη δημοκρατία. Ή για οτιδήποτε!»
Αkos Eleοd Junior
Καθώς φθάνει κανείς στο Statue Park της Βουδαπέστης, αντικρίζει από μακριά μία γιγαντιαία πύλη στην είσοδο του, δεξιά της οποίας δύο πέτρινες μπότες δημιουργούν μία σουρεαλιστική ατμόσφαιρα καλωσορίζοντας τον επισκέπτη.
Οι πέτρινες μπότες είναι οτιδήποτε απέμεινε από το γιγαντιαία άγαλμα του Ιωσήφ Στάλιν, το οποίο καταστράφηκε στην αποτυχημένη λαϊκή εξέγερση του 1956 που πνίγηκε στο αίμα από το ουγγρικό κομμουνιστικό καθεστώς.
Ξεκινώντας από την πύλη, ένα συμπαγές τοίχος αγκαλιάζει όλο το πάρκο, ορίζοντας από τη μία το χώρο του ανοικτού μουσείου και αποτελώντας από την άλλη σημαντικό στοιχείο στη συμβολική αρχιτεκτονική του.
Στο εσωτερικό του φυλάσσονται σήμερα 42 αγάλματα, άλλα γιγαντιαίων και άλλα μικρότερων διαστάσεων, που έως το 1992 στόλιζαν τους σημαντικότερους δρόμους της Βουδαπέστης. Μόνο δύο- τρία παραμένουν στις αρχικές τους θέσεις μέσα στην πόλη, ως μνημεία πάνω από τους τάφους των Ρώσων στρατιωτών που πέθαναν κατά το 2ο Παγκόσμιο Πόλεμο. Από την κατασκευή του το 1992 έχει απαγορευτεί η μεταφορά επιπλέον αγαλμάτων στο Statue Park, ώστε να διατηρηθεί η ατμόσφαιρα και η λειτουργικότητα του χώρου.
Ανάμεσα στις προσωπικότητες που αναφέραμε παραπάνω- Lenin, Marx, Engels, κλπ.- ο επισκέπτης μπορεί να δει και τεράστια πέτρινα μνημεία των Στρατιωτών της Σοβιετικής Ένωσης, των Κομμουνιστών Μαρτύρων, κλπ.
Επίσκεψη στον Τάφο του Κομμουνισμού
Το Statue Park αποτελεί σήμερα το μοναδικό μουσείο στο είδος του στην κεντρική Ευρώπη και ένα από τα μόλις τρία σε ολόκληρη την πρώην σοβιετική επικράτεια. Κάπως έτσι, αποτελεί ίσως τον μοναδικό τρόπο για έναν σύγχρονο άνθρωπο να έρθει σε τόσο στενή επαφή με την περίοδο της κομμουνιστικής διακυβέρνησης.
Δεκαπέντε μόλις λεπτά με το αυτοκίνητο ή το λεωφορείο από το κέντρο της Βουδαπέστης, μπορείτε να χρησιμοποιήσετε είτε το λεωφορείο του Statue Park που φεύγει από την πλατεία Etele(Etele ter) κάθε 15- 20 λεπτά, είτε με κάποιο συνδυασμό της πολύ καλής αστικής συγκοινωνίας της πόλης: από το κέντρο μπορείτε να πάρετε το αστικό 7 έως το τέρμα Kosztolanyi Dezso και στη συνέχεια να επιβιβαστείτε στο κίτρινο Volan Bus από τις αποβάθρες 7 και 8 ή αλλιώς να πάρετε επίσης από το κέντρο το αστικό 3 αλλάζοντας στην Jokai utca στο αστικό 50.
Το πάρκο παραμένει ανοιχτό όλο το χρόνο, από τις 11 το πρωί έως τη δύση του ηλίου και η περιήγηση σας κατά μέσο όρο θα διαρκέσει 20 με 40 λεπτά, δίχως αυτό να σημαίνει ότι δεν μπορείτε να το γυρίσετε μέσα σε ένα 5λεπτο ή σε 3-4 ώρες.
Όσο χρόνο όμως και αν αφιερώσετε, μην αμελήσετε να προμηθευτείτε το 36σέλιδο βιβλιαράκι- οδηγό από το Souvenir Shop του πάρκου, όπου συνοψίζεται όλη η ουσία του «απαγορευμένου» αυτού μουσείου, με το όνομα κάθε αγάλματος, τον καλλιτέχνη, πληροφορίες και φωτογραφίες από την τοποθεσία στην οποία βρισκόταν πριν τη μεταφορά του στο πάρκο, την ιστορία του, τους θρύλους γύρω από αυτό, κλπ.., μιας και ξεναγός δεν υπάρχει.
Προσωπική μου προτροπή; Αγοράστε και το cd με τα πιο δημοφιλή κομμουνιστικά hits όλων των εποχών, όπως το The Happy Pionner και το We Thank You, Comrade Rakosi!, κομμάτια που ακούγονται από τα μεγάφωνα του πάρκου κατά τη διάρκεια ολόκληρης της ημέρας, συνοδεύοντας τους επισκέπτες στην περιήγηση τους στο «απαγορευμένο» κόκκινο παρελθόν του τόπου.
σημείωση:
Για περισσότερες λεπτομέρειες επισκεφτείτε την επίσημη σελίδα του Statue Park: www.szoborpark.hu
νέα παράξενη σειρά
Ο Παράξενος Ταξιδιώτης
Ταξιδεύει σε Απαγορευμένα Μουσεία
Αλήθεια, τι καταλαβαίνετε διαβάζοντας τον τίτλο αυτής της στήλης; Γιατί ένα «μουσείο» μπορεί να είναι «απαγορευμένο»; Απαγορευμένο ως προς τι; Έχει απαγορευτεί η λειτουργία του; Οι γνώσεις που φυλάει αφορούν μία αθέατη, άγνωστη ή διαφορετική πλευρά της ιστορίας; Ή μήπως απαγορευμένο γιατί αποτελεί έναν τόπο όπου ο άνθρωπος έχει εξορίσει στιγμές της ιστορίας του που προσπαθεί πλέον να ξεχάσει; Και με τον όρο «μουσείο», τι εννοούμε; Κατ’ αρχήν, ξεχάστε τη συμβατική έννοια του όρου, ή μάλλον μην την αφήσετε να περιορίσει την αντίληψη σας. Λέγοντας «μουσείο» σε αυτή τη στήλη εννοούμε έναν χώρο που να έχει την ικανότητα να «εκπαιδεύσει» το συνειδητό επισκέπτη, όπως ακριβώς μπορεί ένα συμβατικό μουσείο. Με λίγα λόγια, μπορεί μεν να είναι ένα μουσείο όπως το νοούμε όλοι, αλλά μπορεί να είναι και ένα παρεκκλήσι, ένα ιστορικό θεματικό πάρκο, κάποια στοά, μία πλατεία, ή ακόμα και μία ολόκληρη πόλη. Άρα, ένα «απαγορευμένο μουσείο» είναι ένα μουσείο απαγορευμένης ιστορίας... τίποτα περισσότερο, τίποτα λιγότερο. Ας ταξιδέψουμε λοιπόν αναζητώντας τα, αναζητώντας την δική τους απαγορευμένη ιστορία...
